Coğrafya Formülleri

Coğrafya, doğayı, yer şekillerini ve insan etkilerini anlamamıza yardımcı olan bir bilim dalıdır. Haritaların okunması, iklimlerin analizi ve doğal süreçlerin incelenmesi gibi konular, coğrafyanın temel taşlarını oluşturur. Bu süreçlerde, karmaşık bilgileri basitleştirmek ve doğru sonuçlara ulaşmak için formüller önemli bir rol oynar. Coğrafya formülleri, ölçüm yaparken kesinlik sağlamak, haritaları doğru yorumlamak ve doğa olaylarını analiz etmek için vazgeçilmez araçlardır.

Coğrafya Formüllerinin Önemi

Ölçek hesaplamalarından güneş ışınlarının geliş açısına, eğimden gölge boyu hesaplamalarına kadar birçok formül, coğrafya derslerinde sıkça kullanılır. Bu formüller yalnızca teorik bilgilerle sınırlı kalmaz; aynı zamanda pratik uygulamalarda da yön gösterir. Coğrafya formüllerini anlamak, yer şekilleri ve doğal olayları daha iyi kavramamıza olanak tanır ve öğrenciler için bu bilgileri etkili bir şekilde kullanmak, başarıyı artırmanın anahtarıdır.

1. Ölçek Hesaplama Formülleri

Gerçek Uzunluk (GU), Harita Uzunluğu (HU) ve Ölçek Arasındaki İlişki: GU=HU×O¨lc\cekGU = HU \times ÖlçekGU=HU×O¨lc\c​ek HU=GUO¨lc\cekHU = \frac{GU}{Ölçek}HU=O¨lc\c​ekGU​ O¨lc\cek=GUHUÖlçek = \frac{GU}{HU}O¨lc\c​ek=HUGU​
Ölçek Türleri:
Kesir Ölçek: 1 / 100.000 (1 cm, gerçekte 1 km'yi temsil eder).
Çizgi Ölçek: Fiziksel bir ölçüm şeridi şeklinde gösterilir.

2. Eğim Hesaplama Formülü

Eğim, bir yeryüzü şeklinin yatay mesafeye oranla dikey yüksekliğini ifade eder:
Eğim (\%) = \left( \frac{Yükselti Farkı (m)} Yatay Uzaklık (m)} \right) \times 100
Yükselti farkı: İki nokta arasındaki yükseklik farkı (örneğin: 500 m - 300 m = 200 m).
Yatay uzaklık: İki nokta arasındaki gerçek mesafe.

3. Yerel Saat Hesaplamaları

Meridyenler Arası Zaman Farkı:
Her bir meridyen arasındaki zaman farkı 4 dakikadır.
ZamanFarkı(dk)=MeridyenFarkı×4Zaman Farkı (dk) = Meridyen Farkı \times 4ZamanFarkı(dk)=MeridyenFarkı×4
Yerel Saat Hesaplaması:
YerelSaat=Bas\clangıc\cMeridyeni(Greenwich)+ZamanFarkıYerel Saat = Başlangıç Meridyeni (Greenwich) + Zaman FarkıYerelSaat=Bas\c​langıc\c​Meridyeni(Greenwich)+ZamanFarkı
Doğu meridyenlerinde saat ileri, batı meridyenlerinde saat geri alınır.

4. Harita Alanı Hesaplaması

Gerçek alan, harita üzerindeki alan ile ölçeğe göre hesaplanır:
Gerc\cekAlan=HaritaAlanı×(O¨lc\cek)2Gerçek Alan = Harita Alanı \times (Ölçek)^2Gerc\c​ekAlan=HaritaAlanı×(O¨lc\c​ek)2

5. Nüfus Yoğunluğu Hesaplama

Bir bölgedeki nüfus yoğunluğunu belirlemek için şu formül kullanılır:
Nu¨fusYog˘unlug˘u=ToplamNu¨fusYu¨zo¨lc\cu¨mu¨(km2)Nüfus Yoğunluğu = \frac{Toplam Nüfus}{Yüzölçümü (km²)}Nu¨fusYog˘​unlug˘​u=Yu¨zo¨lc\c​u¨mu¨(km2)ToplamNu¨fus​

6. Basınç Hesaplamaları

Basınç yüksekliği hesaplanırken şu basit formül kullanılır:
Basınc\cDu¨s\cu¨s\cu¨=Yu¨kselti(m)×10.5 (her 100 m’de du¨s¸en basınc¸ deg˘eri)Basınç Düşüşü = Yükselti (m) \times 10.5 \, \text{(her 100 m'de düşen basınç değeri)}Basınc\c​Du¨s\c​u¨s\c​u¨=Yu¨kselti(m)×10.5(her 100 m’de du¨s¸​en basınc¸​ deg˘​eri)

7. Yağış-Yerçekimi Formülü (Hidrolojik Döngü İlişkisi)

Akarsular için eğim hesaplanmasında:
Eg˘im(%)=(KaynakYu¨kseklig˘i−Ag˘ızYu¨kseklig˘iAkarsuUzunlug˘u)×100Eğim (\%) = \left( \frac{Kaynak Yüksekliği - Ağız Yüksekliği}{Akarsu Uzunluğu} \right) \times 100Eg˘​im(%)=(AkarsuUzunlug˘​uKaynakYu¨kseklig˘​i−Ag˘​ızYu¨kseklig˘​i​)×100

8. Yerçekimi Etkisi ve Dünya’nın Şekli İlişkisi

Kutuplardan ekvatora gidildikçe yerçekimi azalır:
Yerc\cekimi∝1Yarıc\cap2Yerçekimi \propto \frac{1}{Yarıçap^2}Yerc\c​ekimi∝Yarıc\c​ap21​

9. Hidrografya: Akarsu Akımı ve Debi Hesaplamaları

Akım (Debi): Bir akarsuyun belirli bir kesitinden geçen su miktarı şu şekilde hesaplanır:
Debi=KesitAlanı(A)×Akıs\cHızı(V)Debi = Kesit Alanı (A) \times Akış Hızı (V)Debi=KesitAlanı(A)×Akıs\c​Hızı(V)
Kesit Alanı (A): Akarsuyun genişliği ile derinliğinin çarpımı (örneğin: 10 m genişlik × 2 m derinlik = 20 m²).
Akış Hızı (V): Su kütlesinin saniyedeki hareket mesafesi (örneğin: 2 m/s).

10. Atmosfer: Nem ve Yağış Hesaplamaları

Bağıl Nem (RH): Bağıl nem, havanın taşıdığı nem miktarının, taşıyabileceği maksimum nem miktarına oranıdır:
Bag˘ılNem(%)=(MutlakNemMaksimumNem)×100Bağıl Nem (\%) = \left( \frac{Mutlak Nem}{Maksimum Nem} \right) \times 100Bag˘​ılNem(%)=(MaksimumNemMutlakNem​)×100
Mutlak Nem: Havada bulunan su buharı miktarı (g/m³).
Maksimum Nem: Havanın belirli bir sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla su buharı miktarı.
Çiğ Noktası: Havanın sıcaklığı düştüğünde, bağıl nem %100’e ulaştığında çiğ noktası oluşur. Çiğ noktası hesaplamasında grafiksel yöntemler ya da nem değerleri kullanılır.

11. Dünya’nın Dönüş Hızı Hesaplamaları

Çizgisel Hız: Bir noktanın ekvator üzerindeki çizgisel dönüş hızı şu şekilde hesaplanır:
C\cizgiselHız(km/s)=C\cevreUzunlug˘u(km)24(saat)Çizgisel Hız (km/s) = \frac{Çevre Uzunluğu (km)}{24 (saat)}C\c​izgiselHız(km/s)=24(saat)C\c​evreUzunlug˘​u(km)​
Dünya'nın çevre uzunluğu yaklaşık 40.075 km'dir. Bu durumda, ekvatorda çizgisel hız yaklaşık 1670 km/s olur.
Açısal Hız: Dünya, 24 saatte 360° döndüğünden, açısal hız her yerde aynıdır:
Ac\cısalHız=360°24(saat)=15°/saatAçısal Hız = \frac{360°}{24 (saat)} = 15°/saatAc\c​ısalHız=24(saat)360°​=15°/saat

12. İklim: Karasal ve Denizellik Hesaplamaları

Denizellik ve Karasallık Derecesi: Bir bölgenin denizden uzaklığı ile sıcaklık farkı arasında doğrudan bir ilişki vardır. İklim grafiklerinde şu formül kullanılır:
SıcaklıkFarkı(ΔT)=MaksimumSıcaklık−MinimumSıcaklıkSıcaklık Farkı (\Delta T) = Maksimum Sıcaklık - Minimum SıcaklıkSıcaklıkFarkı(ΔT)=MaksimumSıcaklık−MinimumSıcaklık
Karasal alanlarda yıllık sıcaklık farkı daha büyüktür.
Denizel alanlarda sıcaklık farkı küçüktür.

13. Güneş Işınlarının Eğim Açısı Hesaplaması

Güneş ışınlarının bir yere geliş açısını hesaplamak için şu formül kullanılır:
Eg˘imAc\cısı(α)=90°−(Enlem Farkı + Deklinasyon Ac¸ısı)Eğim Açısı (\alpha) = 90° - \text{(Enlem Farkı + Deklinasyon Açısı)}Eg˘​imAc\c​ısı(α)=90°−(Enlem Farkı + Deklinasyon Ac¸​ısı)
Enlem Farkı: Güneş ışınlarının dik geldiği enlem ile bulunduğunuz enlem arasındaki farktır.
Deklinasyon Açısı: Güneş ışınlarının yıl içindeki dik geliş açısını ifade eder (23.5°'ye kadar değişir).

14. Harita: İzohips (Eş Yükseklik Eğrileri) Hesaplamaları

İzohipsler Arası Yatay Mesafe: Eğim hesaplamalarında şu formül kullanılır:
Eg˘im(%)=(I˙zohipsAralıg˘ıI˙zohipslerArasıGerc\cekMesafe)×100Eğim (\%) = \left( \frac{İzohips Aralığı}{İzohipsler Arası Gerçek Mesafe} \right) \times 100Eg˘​im(%)=(I˙zohipslerArasıGerc\c​ekMesafeI˙zohipsAralıg˘​ı​)×100
İzohipslerin sık olduğu yerler dik, seyrek olduğu yerler ise daha az eğimlidir.

15. Doğal Afetler: Deprem Büyüklüğü ve Şiddeti Hesaplamaları

Deprem Magnitüdü: Richter ölçeğine göre, depremin büyüklüğü (magnitüdü) şu logaritmik formülle ifade edilir:
M=log⁡10(A)M = \log_{10} (A)M=log10​(A)
M: Depremin büyüklüğü.
A: Deprem dalgasının genliği.

16. Enerji Dönüşümü ve Jeotermal Potansiyel

Jeotermal enerji hesaplamalarında kullanılan temel formül:
E=m⋅c⋅ΔTE = m \cdot c \cdot \Delta TE=m⋅c⋅ΔT
E: Isı enerjisi (Joule cinsinden).
m: Maddenin kütlesi (kg).
c: Maddenin özgül ısısı (J/kg·°C).
ΔT: Sıcaklık farkı (°C).

17. Nüfus Artış Hızı Hesaplamaları

Bir bölgenin nüfus artış hızı yüzdesel olarak şu şekilde hesaplanır:
Nu¨fusArtıs\cHızı(%)=YılSonuNu¨fusu−YılBas\cıNu¨fusuYılBas\cıNu¨fusu×100Nüfus Artış Hızı (\%) = \frac{Yıl Sonu Nüfusu - Yıl Başı Nüfusu}{Yıl Başı Nüfusu} \times 100Nu¨fusArtıs\c​Hızı(%)=YılBas\c​ıNu¨fusuYılSonuNu¨fusu−YılBas\c​ıNu¨fusu​×100

18. Dünyanın Şekli ve Hareketleri ile İlgili Hesaplamalar

Gece ve Gündüz Süreleri: Ekinoks (21 Mart ve 23 Eylül) tarihlerinde gece ve gündüz süreleri dünyanın her yerinde eşittir. Ancak, diğer tarihlerde şu hesaplamalar yapılır:
Gündüz Süresi (Saat):
Gu¨ndu¨zSu¨resi=24×(AydınlanmaC\cemberininUzunlug˘uDu¨nyaC\cevresi)Gündüz Süresi = 24 \times \left( \frac{Aydınlanma Çemberinin Uzunluğu}{Dünya Çevresi} \right)Gu¨ndu¨zSu¨resi=24×(Du¨nyaC\c​evresiAydınlanmaC\c​emberininUzunlug˘​u​)
Kutuplardaki Gece ve Gündüz Süreleri: Yıl boyunca kutup bölgelerinde (66.5° ve üzeri enlemlerde) gece veya gündüz süresi 24 saate kadar uzayabilir.

19. Hidrolojik Döngü: Buharlaşma Hesaplamaları

Potansiyel Buharlaşma Hesabı: Buharlaşma oranı sıcaklık, nem ve rüzgâr hızı gibi faktörlere bağlı olarak hesaplanır:
Buharlas\cma=Sıcaklık×Ru¨zgarHızıNemOranıBuharlaşma = \frac{Sıcaklık \times Rüzgar Hızı}{Nem Oranı}Buharlas\c​ma=NemOranıSıcaklık×Ru¨zgarHızı​
Sıcaklık: °C cinsinden.
Rüzgar Hızı: m/s cinsinden.
Nem Oranı: % cinsinden.

20. Toprak Bilgisi: Erozyon Hesaplamaları

Sediment Kaybı Hesaplama (RUSLE Formülü): Erozyon riskini değerlendirmek için kullanılan bir yöntemdir:
Erozyon(A)=R×K×LS×C×PErozyon (A) = R \times K \times LS \times C \times PErozyon(A)=R×K×LS×C×P
R: Yağış erozyonu faktörü.
K: Toprak erozyon duyarlılık faktörü.
LS: Topografya faktörü (eğim uzunluğu ve eğim).
C: Bitki örtüsü faktörü.
P: Koruma önlemleri faktörü.

21. Volkanizma: Magmanın Yükselme Süresi

Bir magma hareketinin süresi, yoğunluk farkına ve yerçekimine bağlı olarak hesaplanır:
Hız=Yog˘unlukFarkı×Yerc\cekimiKuvveti×Yu¨kselmeYu¨kseklig˘iSu¨rtu¨nmeDirenciHız = \frac{Yoğunluk Farkı \times Yerçekimi Kuvveti \times Yükselme Yüksekliği}{Sürtünme Direnci}Hız=Su¨rtu¨nmeDirenciYog˘​unlukFarkı×Yerc\c​ekimiKuvveti×Yu¨kselmeYu¨kseklig˘​i​

22. Dış Kuvvetler: Rüzgârın Erozyon Gücü

Rüzgârın taşıma kapasitesi, hızıyla doğru orantılıdır:
ErozyonGu¨cu¨=Ru¨zga^rHızı3Su¨rtu¨nmeKuvvetiErozyon Gücü = \frac{Rüzgâr Hızı^3}{Sürtünme Kuvveti}ErozyonGu¨cu¨=Su¨rtu¨nmeKuvvetiRu¨zga^rHızı3​
Bu formül, rüzgârın şiddeti ile taşınan malzemenin büyüklüğü arasındaki ilişkiyi açıklamak için kullanılır.

23. Nüfus Piriamitleri ve Ortalama Yaş Hesaplamaları

Bir bölgenin demografik yapısını analiz etmek için kullanılan temel hesaplamalardan biri, nüfusun ortalama yaşını bulmaktır:
OrtalamaYas\c=∑(Yas¸×Nu¨fus)ToplamNu¨fusOrtalama Yaş = \frac{\sum (\text{Yaş} \times \text{Nüfus})}{Toplam Nüfus}OrtalamaYas\c​=ToplamNu¨fus∑(Yas¸​×Nu¨fus)​

24. Doğal Afet Risk Analizleri: Sel ve Taşkın Hesaplamaları

Taşkın Debisi (Q) Hesaplaması: Bir akarsuyun sel riski taşıyabileceği maksimum su miktarı şu şekilde hesaplanır:
Q=A×VQ = A \times VQ=A×V
A: Akarsu havzasının alanı (m²).
V: Akış hızı (m³/s).
Yağış Miktarı Hesabı: Yağış miktarını hesaplamak için kullanılan formül:
Yag˘ıs\cMiktarı=Yag˘ıs\cYu¨kseklig˘i(mm)×Alan(m2)Yağış Miktarı = Yağış Yüksekliği (mm) \times Alan (m²)Yag˘​ıs\c​Miktarı=Yag˘​ıs\c​Yu¨kseklig˘​i(mm)×Alan(m2)

25. Ekonomi Coğrafyası: Tarımsal Verimlilik

Tarımsal verimlilik, birim alanda üretilen ürün miktarını ifade eder:
TarımsalVerimlilik=U¨retimMiktarıEkimAlanıTarımsal Verimlilik = \frac{Üretim Miktarı}{Ekim Alanı}TarımsalVerimlilik=EkimAlanıU¨retimMiktarı​

26. Enerji Coğrafyası: Rüzgâr Enerjisi Hesaplama

Rüzgâr enerjisi potansiyeli şu formülle hesaplanır:
Enerji=12×HavaYog˘unlug˘u×Alan×Ru¨zga^rHızı3Enerji = \frac{1}{2} \times Hava Yoğunluğu \times Alan \times Rüzgâr Hızı^3Enerji=21​×HavaYog˘​unlug˘​u×Alan×Ru¨zga^rHızı3
Hava Yoğunluğu: kg/m³ cinsinden.
Alan: Türbin pervanesinin alanı.
Rüzgâr Hızı: m/s cinsinden.

27. Ulaşım Coğrafyası: Mesafe ve Hız Hesaplamaları

Mesafe-Hız-Zaman Formülü: Ulaşım coğrafyasında kullanılan klasik formüldür:
Mesafe=Hız×ZamanMesafe = Hız \times ZamanMesafe=Hız×Zaman
Bu formül, bir yerin ulaşılabilirliğini hesaplamak için kullanılır.

28. Doğal Kaynaklar ve Su Yönetimi

Su Stresi Endeksi: Bir bölgede su stresi olup olmadığını değerlendirmek için şu formül kullanılır:
SuStresi=Kis\ciBas\cıSuMiktarıYıllıkSuKullanımıSu Stresi = \frac{Kişi Başı Su Miktarı}{Yıllık Su Kullanımı}SuStresi=YıllıkSuKullanımıKis\c​iBas\c​ıSuMiktarı​

29. Yerçekimi ve İklim İlişkisi

Dünya’nın şekli nedeniyle yerçekimi kutuplarda daha fazla, ekvatorda daha azdır. Bu şu şekilde hesaplanır:
Yerc\cekimiKuvveti=k×Ku¨tleYarıc\cap2Yerçekimi Kuvveti = k \times \frac{Kütle}{Yarıçap^2}Yerc\c​ekimiKuvveti=k×Yarıc\c​ap2Ku¨tle​

30. Güneşlenme Süresi ve Enerji Hesaplamaları

Güneş enerjisinden faydalanma miktarını hesaplamak için şu formüller kullanılır:
Güneş Enerjisi Miktarı:
E=G×A×Verimlilik OranıE = G \times A \times \text{Verimlilik Oranı}E=G×A×Verimlilik Oranı
E: Üretilen enerji miktarı (kWh).
G: Güneş ışınımı (W/m²).
A: Güneş panellerinin toplam alanı (m²).
Verimlilik Oranı: Güneş panellerinin enerji dönüşüm oranı.

31. Karasal ve Denizel İklimlerde Sıcaklık Hesaplamaları

Sıcaklık Azalması: Yükseklik arttıkça sıcaklık, her 200 metrede yaklaşık 1°C azalır. Formül:
SıcaklıkFarkı=Yu¨kseklikFarkı200×1Sıcaklık Farkı = \frac{Yükseklik Farkı}{200} \times 1SıcaklıkFarkı=200Yu¨kseklikFarkı​×1
Bu formül, farklı yükseltilerdeki iki noktanın sıcaklık farkını tahmin etmek için kullanılır.

32. Tarımsal Sulama Hesaplamaları

Bir tarım alanının ihtiyaç duyduğu su miktarını belirlemek için aşağıdaki formül kullanılır:
Sulama İhtiyacı:
SulamaMiktarı=Buharlas\cma−Yag˘ıs\cMiktarıSulama Miktarı = Buharlaşma - Yağış MiktarıSulamaMiktarı=Buharlas\c​ma−Yag˘​ıs\c​Miktarı
Buharlaşma oranı, sıcaklık ve rüzgâr hızına bağlıdır.
Eğer yağış miktarı buharlaşmayı karşılıyorsa sulama ihtiyacı azalır.

33. Coğrafi Bölgelerde Ulaşım Maliyeti

Ulaşım coğrafyasında belirli bir güzergâh üzerindeki maliyet şu şekilde hesaplanır:
Ulaşım Maliyeti:
Maliyet=Mesafe×Arac\cTu¨ru¨neGo¨reBirimMaliyetMaliyet = Mesafe \times Araç Türüne Göre Birim MaliyetMaliyet=Mesafe×Arac\c​Tu¨ru¨neGo¨reBirimMaliyet
Araç türüne göre birim maliyet (örneğin, km başına yakıt maliyeti) dikkate alınır.

34. Harita Yüzölçümü Hesaplamaları

Bir bölgenin harita üzerindeki yüzölçümünü ölçekle gerçek alana çevirme formülü:
Gerçek Yüzölçümü:
Gerc\cekAlan=HaritaU¨zerindekiAlan×(O¨lc\cek)2Gerçek Alan = Harita Üzerindeki Alan \times (Ölçek)^2Gerc\c​ekAlan=HaritaU¨zerindekiAlan×(O¨lc\c​ek)2
Ölçek: Haritanın 1/50.000 gibi bir kesir ölçeği ile ifade edilen oranıdır.
Örneğin, 1 cm² harita alanı 50.000² gerçeği ifade eder.

35. Deprem Risk Hesaplamaları

Yıkım Gücü: Deprem sırasında bir yapıya etki eden kuvvet şu formülle hesaplanır:
Kuvvet=Ku¨tle×I˙vmeKuvvet = Kütle \times İvmeKuvvet=Ku¨tle×I˙vme
Kütle: Yapının ağırlığı (kg).
İvme: Deprem sırasında oluşan yer hareketi ivmesi (m/s²).

36. Ekosistem Enerji Akışı Hesaplamaları

Enerji piramidindeki her bir trofik düzeyde enerji kaybı şu şekilde hesaplanır:
Enerji Transferi:
Et+1=Et×Verimlilik OranıE_{t+1} = E_t \times \text{Verimlilik Oranı}Et+1​=Et​×Verimlilik Oranı
E_t: Bir önceki trofik düzeydeki enerji miktarı.
Verimlilik Oranı: Genelde %10 alınır (enerji kaybı nedeniyle).

37. Akarsu Rejimi ve Taşkın Riski Hesaplamaları

Taşkın Riski: Bir akarsuyun taşkın riski, akış hızına ve akarsu yatağının kapasitesine bağlı olarak hesaplanır:
Tas\ckınRiski=DebiAkarsuYatag˘ıKapasitesiTaşkın Riski = \frac{Debi}{Akarsu Yatağı Kapasitesi}Tas\c​kınRiski=AkarsuYatag˘​ıKapasitesiDebi​
Eğer debi, akarsu yatağının kapasitesini aşarsa taşkın riski oluşur.

38. Kentleşme ve Nüfus Yoğunluğu Hesaplamaları

Bir kentin nüfus yoğunluğu şu şekilde hesaplanır:
Nu¨fusYog˘unlug˘u=ToplamNu¨fusKentAlanı(km2)Nüfus Yoğunluğu = \frac{Toplam Nüfus}{Kent Alanı (km²)}Nu¨fusYog˘​unlug˘​u=KentAlanı(km2)ToplamNu¨fus​
Şehirleşme Hızı:
S\cehirles\cmeHızı(%)=S\cehirNu¨fusuArtıs\cıToplamNu¨fusArtıs\cı×100Şehirleşme Hızı (\%) = \frac{Şehir Nüfusu Artışı}{Toplam Nüfus Artışı} \times 100S\c​ehirles\c​meHızı(%)=ToplamNu¨fusArtıs\c​ıS\c​ehirNu¨fusuArtıs\c​ı​×100

39. Orografik Yağış Hesaplamaları

Bir dağın yamaçlarında gerçekleşen orografik yağış şu faktörlere bağlıdır:
Yağış Miktarı:
Yag˘ıs\c=Ru¨zgarHızı×NemOranı×Yu¨kseltiYağış = Rüzgar Hızı \times Nem Oranı \times YükseltiYag˘​ıs\c​=Ru¨zgarHızı×NemOranı×Yu¨kselti
Rüzgârın hızı ve nem taşıma kapasitesi arttıkça yağış miktarı da artar.

40. Biyoçeşitlilik ve İklim İlişkileri

Biyoçeşitliliği etkileyen sıcaklık ve yağış miktarları arasındaki ilişki şu şekilde değerlendirilir:
İklim Değeri:
Biyoc\ces\citlilik=Sıcaklık×Yag˘ıs\cMiktarıBiyoçeşitlilik = Sıcaklık \times Yağış MiktarıBiyoc\c​es\c​itlilik=Sıcaklık×Yag˘​ıs\c​Miktarı
Sıcaklık ve yağış arttıkça biyoçeşitlilik genelde artış gösterir.

41. Jeomorfoloji: Kütle Hareketleri

Bir yamaçta kütle hareketinin oluşması için gereken eğim şu formülle bulunur:
KritikEg˘im=Yerc\cekimiKuvveti×MalzemeAg˘ırlıg˘ıSu¨rtu¨nmeKuvvetiKritik Eğim = \frac{Yerçekimi Kuvveti \times Malzeme Ağırlığı}{Sürtünme Kuvveti}KritikEg˘​im=Su¨rtu¨nmeKuvvetiYerc\c​ekimiKuvveti×MalzemeAg˘​ırlıg˘​ı​
Yamaç ne kadar dikse kütle hareketi riski o kadar artar.

42. Yeraltı Suyu ve Depolama Kapasitesi

Yeraltı Suyu Miktarı:
YeraltıSuyu=Yag˘ıs\cMiktarı−Buharlas\cma−Yu¨zeyAkıs\cıYeraltı Suyu = Yağış Miktarı - Buharlaşma - Yüzey AkışıYeraltıSuyu=Yag˘​ıs\c​Miktarı−Buharlas\c​ma−Yu¨zeyAkıs\c​ı
Bu formül, bir bölgenin yeraltı suyu potansiyelini değerlendirmek için kullanılır.